Tamara de Lempicka

 

Tamara de Lempicka
1898–1980

 

Tamara de Lempicka was de koningin van de art deco – een schilderes die de elegantie, ambitie en moderne geest van het interbellum wist te vangen. Ze schilderde vrouwen die kracht, sensualiteit en zelfvertrouwen uitstraalden, in een stijl die tegelijk klassiek en futuristisch aanvoelde.

Geboren in een welgestelde Poolse familie, vluchtte ze na de Russische Revolutie naar Parijs, waar ze haar carrière opbouwde in het bruisende culturele leven van de jaren twintig. Haar glanzende, geometrische schilderstijl werd hét gezicht van moderne luxe en vrouwelijk zelfbewustzijn.

Meer dan een schilder was De Lempicka een fenomeen – een vrouw die haar eigen imago vormgaf, leefde als haar schilderijen, en haar tijd ver vooruit was.

Vroege leven en opleiding

Tamara Górska werd in 1898 geboren in Warschau, toen onderdeel van het Russische rijk. Ze groeide op in een cultureel verfijnd milieu en reisde veel met haar familie. Tijdens een verblijf in Florence ontdekte ze haar passie voor kunst, vooral voor de renaissanceschilders Bronzino en Botticelli, die later zichtbaar invloed hadden op haar gestileerde vormen en gladde huidtonen.

Na haar huwelijk met de Poolse jurist Tadeusz Lempicki verhuisde ze naar Sint-Petersburg, waar de Russische Revolutie hun leven drastisch veranderde. In 1918 vluchtte ze met haar man naar Parijs, waar ze lessen volgde bij Maurice Denis en André Lhote. Hun nadruk op structuur, ritme en compositie hielp haar om haar eigen, herkenbare beeldtaal te ontwikkelen.

 

Ontwikkeling en carrière

In de jaren twintig groeide De Lempicka uit tot de meest gevierde vrouwelijke schilder van Parijs. Haar portretten van aristocraten, filmsterren en societyvrouwen toonden een nieuwe, krachtige vrouwelijkheid – sensueel, stijlvol en onafhankelijk. Haar combinatie van kubistische scherpte en renaissance-elegantie gaf haar werk een glanzende, bijna sculpturale uitstraling.

Een deel van haar succes was te danken aan de mode van haar tijd. Haar werk weerspiegelde de monumentale, gestileerde vormen die populair waren in de fascistische kunst van de Europese elite – krachtig en verfijnd tegelijk. Ze schilderde mensen uit de hoogste kringen: acteurs, royals en industriëlen, maar bleef zelf op afstand van de politieke lading. Toen de ideologie te gevaarlijk werd, distantieerde ze zich subtiel van die wereld.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verhuisde ze met haar tweede echtgenoot, baron Raoul Kuffner, naar de Verenigde Staten, waar ze haar stijl aanpaste aan de smaak van Hollywood en New York.

 

Stijl en Techniek

  • Strakke vormen en gladde afwerking – Ze werkte met gepolijste penseelstreken die haar figuren een beeldhouwkundige kwaliteit gaven.

  • Kleurgebruik – Koele tinten van zilver, smaragd en ijsblauw domineerden haar palet, wat haar werken een moderne glans verleende.

  • Thematiek – Zelfbewuste vrouwen, stedelijke luxe en elegantie.

  • Compositie – Kubistische opbouw gecombineerd met klassieke balans.

  • Invloeden – De renaissanceschilders, het kubisme en modefotografie.

Haar techniek gaf zelfs de intiemste scènes iets monumentaals – als bevroren momenten van perfecte schoonheid.

De vrouw als icoon

In De Lempicka’s werk veranderde het vrouwbeeld radicaal. Haar modellen zijn niet langer objecten van verlangen, maar zelfbewuste protagonisten. Ze verbeelden de moderne vrouw die de controle over haar eigen leven en seksualiteit opeist. Door haar penseel werd de vrouw van de jaren twintig een icoon van vrijheid, luxe en individualiteit.

 

Privéleven

Tamara’s leven weerspiegelde de weelde en vrijheid die ze schilderde. Haar huwelijk met Tadeusz Lempicki liep stuk toen haar roem hem overschaduwde. Ze leidde een flamboyant bestaan in Parijs, met relaties met zowel mannen als vrouwen, waaronder cabaretzangeres Suzy Solidor.

In 1934 hertrouwde ze met baron Raoul Kuffner, een Oostenrijkse industrieel en kunstverzamelaar. Samen vestigden ze zich in de Verenigde Staten, waar Tamara zich ontpopte tot een societyfiguur met een ontembare werkethiek. Ze werkte vaak negen uur achter elkaar, met slechts korte onderbrekingen voor een glas champagne of een massage.

 

Laatste jaren en dood

Na de dood van haar man in 1961 trok De Lempicka zich terug in Mexico, waar ze bleef schilderen, al werd haar stijl losser en experimenteler. Pas in de jaren zeventig beleefde haar werk een heropleving, toen modeontwerpers en popartiesten haar stijl herontdekten als symbool van vrouwelijke kracht en art-deco-glamour.

Ze overleed in 1980 in Cuernavaca. Op haar eigen verzoek werd haar as uitgestrooid boven de vulkaan Popocatépetl – een passend einde voor een kunstenaar die leefde als een mythe.

 

Belangrijke werken

  • Tamara in a Green Bugatti (1929) – Zelfportret als moderne, onafhankelijke vrouw.
  • The Musician (1929) – Een ode aan elegantie en ritme.
    Young Lady with Gloves (1930) – Het summum van art deco-stijl en verfijning.
  • Portrait of Madame M. (1932) – Een studie in perfectie en afstandelijke schoonheid.
  • The Sleeping Girl (1932) – Een moment van rust en luxe.

 

 

Interessante feitjes

De geboorte van een icoon
Toen ze in 1929 op de cover van Die Dame verscheen in een groene Bugatti, werd ze hét symbool van de moderne vrouw – ironisch genoeg bezat ze zelf geen rijbewijs.

Tijdgenoot van macht en mode
Haar kunst weerspiegelde de fascinatie van de jaren twintig voor macht, schoonheid en elegantie – een spiegel van een generatie tussen moderniteit en decadentie.

Een leven vol arbeid en luxe
De Lempicka was een onvermoeibare werker. Ze schilderde vaak negen uur per dag en trakteerde zichzelf zelden – behalve op champagne of een massage.

De barones met het penseel
Na haar huwelijk met Raoul Kuffner kreeg ze de bijnaam “The Baroness with a Brush”, die ze met trots droeg.

Madonna’s muze
Popster Madonna bezit een uitgebreide collectie van haar schilderijen en gebruikte haar werk in de clips Open Your Heart (1987) en Vogue (1990).

Mode als kunstvorm
Haar schilderijen lijken ontworpen als haute couture – zorgvuldig samengesteld, perfect in lijn en kleur.