Compositie VIII

Compositie VIII 

Door:  Wassily Kandinsky
Stijl: Geometrische abstractie
Materiaal:  Olieverf op canvas
Jaar: 1923
Afmeting: 140,3 x 200,7 cm

 

Het schilderij

Compositie VIII (Composition VIII) geldt als een hoogtepunt van Kandinsky's werk na de Eerste Wereldoorlog. Het schilderij toont een dynamisch spel van cirkels, driehoeken, lijnen en geometrische vormen die samen een evenwichtige, maar levendige compositie vormen. Kandinsky beschouwde dit werk zelf als een van zijn meest geslaagde artistieke prestaties.

Het schilderij bevindt zich tegenwoordig in de Solomon R. Guggenheim Museum-collectie in New York en wordt gezien als een iconisch voorbeeld van de abstracte kunst uit de vroege 20e eeuw.

 

Ontstaan en Achtergrond

Na de Russische Revolutie en de turbulente periode die daarop volgde, verliet Kandinsky zijn geboorteland en vond hij in Duitsland een artistieke omgeving die beter aansloot bij zijn ideeën. In 1922 sloot hij zich aan bij het Bauhaus, de invloedrijke kunst- en designschool in Weimar. Daar ontwikkelde hij zijn stijl verder in een richting die geometrische vormen combineerde met een lyrische en spirituele benadering.

Het Bauhaus bood Kandinsky de mogelijkheid om te experimenteren met vorm, kleur en compositie, los van traditionele voorstellingen. Compositie VIII weerspiegelt die Bauhaus-invloeden, maar behoudt Kandinsky’s eigen visie op kunst als een expressief en spiritueel medium.

 

Beschrijving en compositie

Het schilderij is een visuele symfonie van geometrie:

• Cirkels: Cirkels spelen een dominante rol en verwijzen naar oneindigheid, harmonie en spirituele diepgang.

• Lijnen en driehoeken: Strakke lijnen en scherpe vormen geven ritme en richting aan de compositie.

• Dynamiek en balans: Ondanks de abstractie en complexiteit heeft het werk een opvallend evenwicht; de vormen lijken te zweven en met elkaar in dialoog te zijn.

• Landschapsassociaties: Sommige vormen en composities roepen associaties op met bergen, de zon of kosmische structuren, waardoor het schilderij een bijna buitenaardse sfeer krijgt.

 

Cirkels spelen een dominante rol

Symboliek en betekenis

Hoewel Kandinsky zijn kunst steeds abstracter maakte, bleef hij geloven dat vorm en kleur emotionele en spirituele inhoud konden overbrengen:

• Geometrie als universele taal: Geïnspireerd door kunstenaars als Kazimir Malevich en de Russische avant-garde, zocht Kandinsky naar een visuele taal die iedereen kon begrijpen, los van woorden en culturele grenzen.

• Spirituele kunst: Voor Kandinsky waren cirkels en lijnen niet slechts decoratief, maar symbolen van kosmische harmonie en innerlijke beleving.

• Synthese van stijlen: Hij combineerde de strakke geometrie van het Suprematisme en Constructivisme met een poëtische en muzikale benadering, waardoor Compositie VIII meer is dan een puur theoretisch experiment.

 

Stijl en techniek

Kandinsky’s stijl in Compositie VIII markeert een overgangsfase:

• Geometrische abstractie: Het werk illustreert Kandinsky’s verschuiving naar strengere, mathematische vormen, beïnvloed door het Bauhaus.

• Heldere kleuren: Het kleurgebruik is helder en contrastrijk, waardoor elk element een eigen energie uitstraalt.

• Precisie en dynamiek: Ondanks de ogenschijnlijke orde straalt het schilderij beweging en muzikaliteit uit, een kenmerk van Kandinsky’s overtuiging dat schilderkunst verwant is aan muziek.

• Materialen en technieken: Het schilderij is uitgevoerd in olieverf op doek. Kandinsky werkte met dunne, gelijkmatige verflagen en gebruikte hulpmiddelen zoals linialen en passers om perfecte cirkels en strakke lijnen te creëren. De scherpe contouren en egale kleurvlakken geven het schilderij een bijna grafische uitstraling, terwijl de dynamische compositie het geheel levendig houdt.

 

 

Sommige vormen en composities roepen associaties op met bergen,
de zon of kosmische structuren, waardoor het schilderij een bijna buitenaardse sfeer krijgt.