"Pelagos" door Barbara Hepworth
Abstracte en Geometrische Beeldhouwkunst
Periode: Vanaf het begin 20ste eeuw
Abstracte en geometrische beeldhouwkunst markeren een belangrijke verschuiving in de geschiedenis van de kunst. Vanaf het begin van de 20e eeuw begonnen kunstenaars zich af te keren van figuratieve en realistische kunst om zich te richten op vormen, lijnen en composities die emoties, ideeën of esthetische principes uitdrukken.
De beweging was sterk beïnvloed door modernistische stromingen zoals het kubisme, futurisme en constructivisme. Abstracte beeldhouwkunst gebruikt geometrie en reductie om essenties te vangen en universele concepten te communiceren, zonder dat directe verwijzingen naar herkenbare objecten nodig zijn.
De stroming
Kubisme en de invloed op beeldhouwkunst
Het kubisme, geïnitieerd door kunstenaars zoals Pablo Picasso, brak vormen af in geometrische facetten en beïnvloedde beeldhouwers om driedimensionale objecten op een abstracte manier te benaderen.
Voorbeeld: Alexander Archipenko’s " Walking" (1912) abstraheert de menselijke figuur in geometrische vormen die beweging en dynamiek suggereren.
Alexander Archipenko’s " Walking"
Constructivisme
Deze stroming, afkomstig uit Rusland, introduceerde functionele en industriële esthetiek in de beeldhouwkunst. Kunstenaars experimenteerden met nieuwe materialen zoals staal en glas om dynamische composities te creëren.
Voorbeeld: Naum Gabo’s "Constructed Head No. 2" (1920) gebruikt transparantie en geometrie om een sculptuur te maken die ruimte en beweging benadrukt.
Naum Gabo’s "Constructed Head No. 2"
Minimalisme
Minimalistische kunst in de jaren 1960 richtte zich op eenvoud, geometrie en de relatie tussen het object en de omgeving. De kunstwerken waren vaak grootschalig en uitgedacht om interactie met de ruimte te stimuleren.
Voorbeeld: Donald Judd’s "Untitled" (1968) bestaat uit een serie kubussen die herhaling en symmetrie verkennen.
Donald Judd’s "Stack" (1967)
Kenmerken van de abstracte en geometrische beeldhouwkunst
Reductie
De kunst richt zich op het terugbrengen van vormen tot hun essentie, zonder decoratieve details.
Geometrie
Basisvormen zoals cirkels, vierkanten en lijnen worden gebruikt als bouwstenen.
Materialen
Experimenten met materialen zoals staal, glas, beton en plexiglas zijn kenmerkend.
Ruimte en schaal
De sculpturen zijn vaak interactief met hun omgeving en verkennen de relatie tussen objecten en ruimte.
Conceptualiteit
Het idee achter het werk is vaak net zo belangrijk als het fysieke object.
Symboliek en functie
Hoewel abstracte en geometrische beeldhouwkunst vaak niet verwijst naar specifieke objecten of verhalen, zijn de werken rijk aan symboliek. De vormen kunnen universele concepten vertegenwoordigen, zoals harmonie, beweging, oneindigheid of spirituele thema’s. Het gebruik van geometrie wordt vaak geassocieerd met orde, rationaliteit en moderniteit, terwijl de abstractie ruimte biedt voor persoonlijke interpretatie.
Materialen en technieken
Materialen: Traditionele materialen zoals steen en brons worden gecombineerd met modernere materialen zoals staal, plexiglas, aluminium en hout.
Technieken:
- Lassen en assemblage: Veel abstracte werken zijn samengesteld uit verschillende onderdelen, vaak door middel van lassen of andere verbindingsmethoden.
- Geometrische precisie: Kunstenaars maken gebruik van technische hulpmiddelen zoals meetinstrumenten om perfecte vormen te creëren.
- Experimentele afwerkingen: Gladde, gepolijste oppervlakken of juist ruwe, industriële texturen worden gebruikt om contrasten te benadrukken.
Belangrijke Kunstenaars en Werken
Constantin Brâncuși (1876-1957)
"Bird in Space" (1928): Een elegant gestileerde vorm die vlucht en beweging suggereert.
Naum Gabo (1890-1977)
"Constructed Head No. 2" (1920): Een abstract portret dat ruimte en transparantie onderzoekt.
Barbara Hepworth (1903-1975)
"Pelagos" (1946): Een dynamisch werk met golvende lijnen en een centrale spanning, geïnspireerd door de zee en natuurlijke vormen.
Donald Judd (1928-1994)
"Untitled" (1968): Minimalistische sculpturen die symmetrie en ruimtelijkheid verkennen.