Senecio door Paul Klee uit 1922
Bauhaus
Periode: 1919-1933
Het Bauhaus werd opgericht in 1919 in Weimar, Duitsland, door de architect Walter Gropius. Het was een revolutionaire kunstschool die verschillende disciplines zoals kunst, architectuur, design en ambachten combineerde. Het doel was om de kloof tussen kunst en industrie te overbruggen en een nieuwe, functionele esthetiek te creëren die toepasbaar was op het dagelijks leven. Hoewel Bauhaus bekend is geworden om zijn invloed op architectuur en design, speelde schilderkunst een belangrijke rol in de ontwikkeling van de Bauhaus-filosofie.
In de schilderkunst ging Bauhaus verder dan traditionele technieken en streefde naar een vernieuwing van zowel vorm als functie. De nadruk lag op het creëren van abstracte werken die harmonie en functionaliteit weerspiegelden, wat een weerspiegeling was van de bredere idealen van de school. De invloed van stromingen als het expressionisme, kubisme, en De Stijl was duidelijk merkbaar.
Invloed en nalatenschap
Hoewel het Bauhaus in 1933 werd gesloten door het naziregime, bleef de invloed van de school in de kunstwereld enorm. De Bauhaus-principes, waaronder abstractie, geometrie, functionele kunst en interdisciplinariteit, hebben de schilderkunst, evenals architectuur en design, diepgaand beïnvloed. De Bauhaus-idealen bleven ook na de Tweede Wereldoorlog voortleven, vooral in de Verenigde Staten, waar veel voormalige Bauhaus-docenten naartoe verhuisden en hun ideeën verder verspreidden.
Het Bauhaus legde de basis voor veel moderne kunst- en ontwerpmethoden en heeft tot op de dag van vandaag een blijvende invloed op hedendaagse kunst en vormgeving, vooral vanwege zijn unieke benadering van abstractie, functionaliteit en interdisciplinair denken.
Kenmerken van Bauhaus
Abstractie en geometrie
Bauhaus-schilders werkten vaak met geometrische vormen, lijnen en patronen. Ze geloofden dat kunst een universele taal kon zijn, gebaseerd op abstractie en geometrie, vergelijkbaar met de idealen van De Stijl.
Kleurentheorie
Bauhaus-kunstenaars waren intensief bezig met het onderzoeken van kleur en de interactie tussen kleuren. De invloed van kleurentheoreticus Johannes Itten, die aan de school doceerde, was cruciaal. Itten legde de basis voor veel van de Bauhaus-experimenten met kleur, waarbij kleur werd gezien als een zelfstandig element in plaats van een hulpmiddel om de werkelijkheid weer te geven.
Functionele kunst
In lijn met de bredere Bauhaus-filosofie was schilderkunst niet alleen bedoeld voor esthetische waarde, maar moest het ook bijdragen aan de functie en het welzijn van de mens. Kunstenaars werden aangemoedigd om hun werk praktisch toepasbaar te maken in architectuur en design.
Bauhaus uitgelegd in tweeëneenhalve minuut
Combinatie van kunst en technologie
Bauhaus-schilders omarmden de vooruitgang in technologie en gebruikten deze om nieuwe technieken en benaderingen van schilderkunst te ontwikkelen. De focus lag op het creëren van kunst die in serie geproduceerd kon worden, en die breed toepasbaar was, bijvoorbeeld in interieurontwerp of industriële vormgeving.
Integratie van verschillende kunstvormen
Schilderkunst werd niet als een op zichzelf staande discipline gezien, maar was nauw verbonden met andere kunstvormen zoals architectuur, textiel en meubelontwerp. Veel Bauhaus-schilders werkten ook als ontwerpers, wat leidde tot een integrale benadering van kunst en design
Gelb-Rot-Blau door Kandinsky uit 1925
Belangrijke kunstenaars en hun werk
Wassily Kandinsky:
Kandinsky was een pionier van abstracte kunst en zijn tijd aan het Bauhaus gaf hem de mogelijkheid om verder te experimenteren met het gebruik van geometrie en kleur om spirituele en emotionele ideeën uit te drukken. Belangrijke werken van Kandinsky verbonden aan het Bauhaus zijn:
"Compositie VIII" (1923): Dit schilderij is een van Kandinsky’s meest invloedrijke werken uit zijn Bauhaus-periode, waarin hij werkte met geometrische vormen zoals cirkels, lijnen en driehoeken. Hij zag kleur en vorm als zelfstandige elementen, niet gebonden aan figuratie of realisme.
"Gelb-Rot-Blau" (1925): In dit werk brengt Kandinsky primaire kleuren samen met complexe abstracte vormen. De compositie reflecteert zijn interesse in het samenspel van kleur, vorm en emotie.
Paul Klee:
Paul Klee was een van de belangrijkste docenten aan het Bauhaus. Hij bracht zijn leerlingen niet alleen de basisprincipes van vorm en kleur bij, maar ook zijn unieke filosofische benadering van kunst, waarin hij het spirituele en poëtische in abstracte vormen vatte. Een paar belangrijke werken van Klee:
"Ad Parnassum" (1932): Dit werk toont Klee's unieke stijl van kleinschalige, puntachtige kleurvlakken die samen een geometrisch geheel vormen. Hij combineerde kleurentheorie, geometrie en spontane creativiteit.
"Senecio" (1922): Dit schilderij toont een abstract menselijk gezicht, opgebouwd uit eenvoudige geometrische vormen en primaire kleuren. Het is een typerend voorbeeld van Klee’s speelse en vaak mystieke benadering van kunst.
László Moholy-Nagy:
Moholy-Nagy was een visionair kunstenaar die zich richtte op het combineren van kunst met nieuwe technologieën. Hij experimenteerde met fotografie, film, en lichtkunst en bracht deze disciplines samen met schilderkunst in zijn onderwijs aan het Bauhaus. Werken van Moholy-Nagy zijn o.a.:
"Schilderij met wit vlak" (1920): Dit werk laat Moholy-Nagy’s voorkeur zien voor constructivisme en abstracte geometrische vormen. Hij experimenteerde met nieuwe materialen en technieken, waaronder fotografie en lichtprojecties.
"Kompositie A II" (1924): Dit schilderij is een abstract werk waarin lijnen en vormen in balans zijn gebracht, wat de invloed van de Russische constructivisten laat zien. Moholy-Nagy was geïnteresseerd in de relatie tussen kunst, technologie en industrie.
;
Johannes Itten:
Itten was een sleutelfiguur in het ontwikkelen van de kleurentheorie aan het Bauhaus. Zijn werk en lessen hadden een diepgaande invloed op de manier waarop kunstenaars en ontwerpers kleur en vorm benaderden. Hoewel hij het Bauhaus in 1923 verliet, bleven zijn ideeën bepalend voor de kunstschool. Een van zijn werken is "Uitstraling van de vierkanten" (1915). Itten’s werk richtte zich sterk op de studie van kleur en vorm, zoals blijkt uit dit werk waarin hij het effect van vierkanten van verschillende kleuren en maten onderzoekt.