Een van de gestolen schilderijen, Impression, soleil levant door Claude Monet, hangt nu weer veilig in het museum

Musée Marmottan Monet

Adres: 2 Rue Louis Boilly,
75016 Paris - Frankrijk

In 1985 werd Parijs het toneel van een van de meest brutale kunstroven uit de moderne geschiedenis. Op klaarlichte dag, te midden van bezoekers die nietsvermoedend de kunstwerken bewonderden, werden negen impressionistische meesterwerken gestolen uit het Musée Marmottan Monet in Parijs. Deze gedurfde overval, uitgevoerd door drie gewapende mannen, leidde tot het verlies van enkele van de meest waardevolle kunstwerken van grootheden zoals Claude Monet en Pierre-Auguste Renoir. Hoewel het publiek getuige was van de overval, wisten de dieven snel te ontkomen, wat een grote schok veroorzaakte in de kunstwereld.

Musée Marmottan: Het Huis van de Impressionisten

Het Musée Marmottan is vooral beroemd om zijn uitgebreide collectie van werken van Claude Monet, de pionier van het impressionisme. Het museum is gevestigd in een elegant herenhuis en herbergt enkele van de meest invloedrijke schilderijen uit deze revolutionaire kunststroming. Een van de meest waardevolle werken in de collectie was "Impression, soleil levant", het schilderij dat de naam gaf aan de impressionistische beweging. Dit schilderij, dat Monet in 1872 schilderde, vangt de essentie van het impressionisme met zijn weergave van een zonsopgang boven de haven van Le Havre.

De collectie van het museum was een schatkamer van impressionistische kunst, en juist deze waardevolle stukken werden het doelwit van de dieven. De gestolen schilderijen waren onmisbaar voor de kunstgeschiedenis en vertegenwoordigden een onschatbare waarde, niet alleen vanwege hun financiële waarde, maar ook vanwege hun culturele en artistieke betekenis.

De Diefstal: Een overval te midden van bezoekers

Op 27 oktober 1985, op een drukke zondagmiddag, wisten drie gewapende mannen het Musée Marmottan binnen te komen terwijl het museum open was voor publiek. Gekleed in gewone kleren gingen ze het museum binnen, alsof ze normale bezoekers waren. Zodra ze binnen waren, trokken ze hun wapens en bedreigden zowel het museumbeveiligingspersoneel als de bezoekers.

De dieven gingen recht op hun doel af en richtten zich op enkele van de meest waardevolle impressionistische schilderijen in de collectie. Onder de gestolen werken bevonden zich vijf schilderijen van Claude Monet, waaronder het iconische "Impression, soleil levant", dat de oorsprong van de naam “impressionisme” symboliseert. 

De dieven werkten snel en efficiënt. Binnen enkele minuten hadden ze de schilderijen van de muren gehaald en ingeladen in een klaarstaande auto. De schok onder het personeel en de bezoekers was groot, vooral omdat velen van hen getuige waren van de overval. Ondanks de aanwezigheid van getuigen en bewakingscamera's wisten de dieven te ontkomen met hun kostbare buit. Het gebeurde allemaal zo snel dat de politie niet op tijd kon ingrijpen.

De Gestolen Meesterwerken

De dieven richtten zich specifiek op de meest waardevolle impressionistische schilderijen in het museum, waaronder enkele van de meest iconische werken van Monet. De gestolen schilderijen waren:

  1. "Impression, soleil levant" van Claude Monet – Dit schilderij gaf zijn naam aan het impressionisme en is een van de beroemdste werken uit de kunstgeschiedenis.

  2. "Camille Monet en een kind in de tuin van Argenteuil" van Claude Monet – Een intiem portret van Monet's vrouw Camille en hun kind, geschilderd in Monet's geliefde tuin.

  3. "Strand bij Pourville" van Claude Monet – Een schitterend kustlandschap van een strand in Normandië, waar Monet graag verbleef.

  4. "Rue Montorgueil in Parijs, Feest van 30 juni 1878" van Claude Monet – Een feestelijke weergave van de nationale viering in de straten van Parijs.

  5. "Tuinen van Bordighera" van Claude Monet – Een weelderig tuinlandschap geschilderd tijdens Monet's reis naar Italië.

  6. "Portret van Berthe Morisot" door Pierre-Auguste Renoir – Een prachtig portret van Monet's collega en mede-impressionist Berthe Morisot, geschilderd door Renoir.

  7. "Het Wasvrouwtje" van Berthe Morisot – Een schilderij van een vrouw die haar was doet, typisch voor Morisot’s aandacht voor het dagelijks leven van vrouwen.

Waarde van de buit

De totale waarde van de gestolen schilderijen werd geschat op tientallen miljoenen dollars, maar hun culturele waarde was onschatbaar. De kunstwerken waren niet alleen meesterwerken van het impressionisme, maar ook onmisbaar voor de collecties waarin ze zich bevonden.

Het Onderzoek: Internationale Klopjacht

De diefstal veroorzaakte onmiddellijk een enorme schok in de kunstwereld en leidde tot een grootschalig onderzoek. De Franse politie zette een intensieve zoektocht op, maar aanvankelijk leek er weinig vooruitgang te worden geboekt. Het feit dat de dieven de overval hadden gepleegd terwijl het museum open was en vol bezoekers zat, maakte de diefstal nog brutaler. De politie vermoedde dat de dieven ervaring hadden in georganiseerde misdaad, gezien de precisie en snelheid van de overval.

Interpol werd betrokken bij het onderzoek, en de schilderijen werden wereldwijd als vermist opgegeven. Er werden waarschuwingen verspreid naar kunsthandelaren, veilinghuizen en musea om ervoor te zorgen dat de schilderijen niet op de zwarte markt zouden worden verkocht. Toch leek het alsof de meesterwerken spoorloos waren.

De overval leidde ook tot een toename van beveiligingsmaatregelen in musea wereldwijd. De diefstal van zulke waardevolle werken, te midden van het publiek en tijdens openingstijden, benadrukte de noodzaak van strengere beveiliging en bewaking van culturele instellingen.

Doorbraak en Terugkeer van de Schilderijen

Het zou vijf jaar duren voordat er eindelijk een doorbraak kwam in de zaak. In 1990, na jaren van intensief speurwerk, werden alle negen gestolen schilderijen teruggevonden tijdens een politieoperatie. Het bleek dat de werken in handen waren van een crimineel netwerk dat banden had met de internationale kunstsmokkel. Dankzij undercoveracties en intensieve samenwerking tussen verschillende internationale opsporingsinstanties werden de schilderijen uiteindelijk veiliggesteld.

Tot grote opluchting van het publiek en de kunstwereld werden alle werken in goede staat teruggevonden. De schilderijen werden gerestaureerd en teruggebracht naar het Musée Marmottan, waar ze sindsdien opnieuw tentoongesteld worden. "Impression, soleil levant" werd weer het middelpunt van de collectie, en de terugkeer van de schilderijen werd gevierd als een triomf van de internationale samenwerking in de strijd tegen kunstcriminaliteit.

Culturele Impact en Verbeterde Beveiliging

De diefstal van 1985 zorgde voor een hernieuwd bewustzijn over de kwetsbaarheid van musea en kunstcollecties, vooral wanneer het gaat om zo’n iconische werken als die van Claude Monet. Na de diefstal verbeterde het Musée Marmottan zijn beveiligingssystemen aanzienlijk. Bewakingscamera’s werden geavanceerder, en de aanwezigheid van beveiligingspersoneel werd versterkt. Musea wereldwijd namen extra maatregelen om hun collecties te beschermen tegen soortgelijke overvallen.

De terugkeer van de gestolen schilderijen versterkte ook de reputatie van "Impression, soleil levant" als een van de belangrijkste kunstwerken in de moderne kunstgeschiedenis. Het schilderij, dat al symbool stond voor de geboorte van het impressionisme, werd nu ook een symbool van de veerkracht van culturele instellingen en de blijvende waarde van kunst.

Een Diefstal met een Gelukkige Terugkeer

De diefstal van negen impressionistische meesterwerken uit het Musée Marmottan Monet in 1985 was een van de meest gedurfde en brutale kunstroven in de moderne geschiedenis. De dieven slaagden erin om op klaarlichte dag enkele van de meest waardevolle schilderijen ter wereld mee te nemen, terwijl het publiek toekeek. Hoewel de schilderijen jarenlang vermist bleven, werden ze uiteindelijk allemaal teruggevonden en keerden ze terug naar hun rechtmatige plaats in het museum.