Pierre-Auguste Renoir

Pierre-Auguste Renoir
1841–1919

 

Pierre-Auguste Renoir was een van de meest geliefde kunstenaars van het impressionisme. Zijn schilderijen vieren het leven in volle kleur: zonlicht, dans, vriendschap, vrouwelijkheid en het plezier van het moment. Waar anderen experimenteerden met licht en vorm, zocht Renoir vooral naar schoonheid, warmte en menselijkheid.

Geboren in een eenvoudig gezin in Limoges begon hij als porseleinschilder. Zijn vroege jaren in de fabriek leerden hem precisie, kleurbeheersing en gevoel voor decoratie — eigenschappen die later zouden doorwerken in zijn schilderkunst.

Renoir groeide uit tot een van de bekendste en meest toegankelijke impressionisten. Zijn werk ademt vreugde, sensualiteit en liefde voor het dagelijks leven — een tijdloze ode aan het plezier van kijken en genieten.

Vroege leven en opleiding

Pierre-Auguste Renoir werd geboren op 25 februari 1841 in Limoges, Frankrijk, als zesde kind in een arbeidersgezin. Zijn vader was kleermaker, zijn moeder naaister. Op jonge leeftijd toonde hij een uitzonderlijk tekentalent.

Toen het gezin naar Parijs verhuisde, ging hij aan het werk als porseleinschilder. ’s Avonds volgde hij tekenlessen aan de École de Dessin, en later studeerde hij aan de École des Beaux-Arts. Daar ontmoette hij Frédéric Bazille, Claude Monet en Alfred Sisley — vriendschappen die bepalend zouden zijn voor zijn carrière.

 

Ontwikkeling en carrière

In de jaren 1860 begon Renoir te schilderen in de open lucht, vaak samen met Monet. Samen onderzochten ze het veranderlijke licht en de effecten van kleur in de natuur. Renoirs vroege werken werden aanvankelijk afgewezen door de Salon, maar in 1874 nam hij deel aan de eerste impressionistische tentoonstelling.

Zijn stijl ontwikkelde zich van losse, lichte penseelstreken naar een warmere, meer klassieke benadering.

Na een reis naar Italië in 1881 onderging zijn kunst een duidelijke verandering. Daar bewonderde hij de fresco’s van Rafaël en andere meesters van de Renaissance, die hem sterk beïnvloedden. Deze periode — vaak de Ingresque-periode genoemd, naar de Franse neoclassicist Jean-Auguste-Dominique Ingres — kenmerkt zich door een meer formele en gedisciplineerde schildertechniek. Zijn figuren kregen een beeldhouwkundige stevigheid en werden geplaatst tegen zachte, impressionistische achtergronden. Voorbeelden hiervan zijn Reclining Nude (1883) en Les Grandes Baigneuses (1884–1887), waarin klassieke schoonheid en modern licht samensmelten.

 

Stijl en techniek 

Renoir’s schilderstijl combineert licht, kleur en zachtheid in een zeldzaam harmonisch geheel. Zijn penseelvoering is levendig, maar nooit slordig — hij wist zelfs het vluchtige te laten gloeien.

Kenmerken van zijn stijl:

  • Losse, vloeiende penseelstreken die licht en beweging oproepen.

  • Een warm kleurenpalet met rood, geel, roze en goudtinten.

  • Zachte contouren waardoor figuren opgaan in hun omgeving.

  • Een voorkeur voor intieme taferelen, dansscènes en vrouwelijke portretten.

  • Gebruik van diffuus licht om een gevoel van warmte en nabijheid te creëren.

In zijn latere jaren, toen reuma zijn beweging beperkte, werkte Renoir met penselen vastgebonden aan zijn handen. Toch bleef zijn schilderstijl even sensueel en levenslustig als altijd.

De vreugde van het alledaagse

Renoir schilderde geen grootse historische taferelen, maar het leven zoals het werd geleefd — met vrienden, muziek, zon en wijn. Zijn doeken tonen een wereld van zachtheid en menselijkheid.

In werken als Bal du moulin de la Galette vangt hij het licht dat door bomen valt op dansende mensen; in Luncheon of the Boating Party verenigt hij kleur, ritme en emotie tot pure levensvreugde. Renoir geloofde dat kunst niet somber hoefde te zijn om diep te raken. “Waarom zou kunst lelijk zijn?” zei hij ooit. “Er is al genoeg ellende in de wereld.”

 

Privéleven

In 1890 trouwde Renoir met Aline Charigot, die model had gestaan voor meerdere van zijn schilderijen, waaronder Luncheon of the Boating Party. Ze kregen drie zonen, van wie Jean Renoir later een beroemde filmregisseur werd.

Renoir’s gezin vormde vaak het hart van zijn kunst. Zijn vrouw en kinderen verschenen in talloze schilderijen — in tuinen, op het strand of in huiselijke scènes vol warmte en licht.

 

Laatste jaren en dood

Vanaf 1892 werd Renoir getroffen door reuma, wat zijn handen misvormde en lopen moeilijk maakte. Toch bleef hij dagelijks schilderen in zijn huis in Cagnes-sur-Mer, aan de Côte d’Azur.

Zelfs in zijn laatste jaren bleef zijn werk licht en vol levenslust. Hij overleed op 3 december 1919, op 78-jarige leeftijd, terwijl hij nog aan een stilleven werkte. Zijn laatste woorden zouden zijn geweest: “Ik denk dat ik eindelijk iets begrijp van schilderen.”

 

Belangrijkste werken

  • Bal du moulin de la Galette (1876) – Een vrolijk tafereel van dansers in de Parijse buitenlucht, doordrenkt van zonlicht en kleur.
  • Luncheon of the Boating Party (1881) – Een levendige compositie van vrienden aan tafel, symbool van vriendschap en joie de vivre.
  • La Grenouillère (1869) – Een zomerse scène aan de Seine, waarin licht en water samensmelten in kleurige reflecties.
  • The Bathers (1887) – Een zinnelijke, klassieke compositie van vrouwenfiguren in het landschap.
  • Madame Charpentier and Her Children (1878) – Een portret vol elegantie en intimiteit, dat Renoir’s doorbraak bij het grote publiek markeerde.

Interessante feitjes

Van porseleinschilder tot meester
Renoir begon als porseleinschilder en leerde daar zijn subtiele omgang met kleur en glans, die later kenmerkend werd voor zijn olieverfwerk.

Een man van licht
Hij zei ooit: “Voor mij is een schilderij als een stukje zon.” Zijn werk ademt een optimisme dat zelfs in zijn donkerste jaren bleef bestaan.

Schilderen ondanks pijn
Door zijn reuma kon hij zijn handen nauwelijks bewegen. Hij liet penselen aan zijn polsen binden, maar weigerde te stoppen.

Vriend van de impressionisten
Hij werkte nauw samen met Monet, Degas en Sisley. Toch bleef hij altijd onafhankelijk, met een voorkeur voor schoonheid boven experiment.

Kunst in de familie
Zijn zoon Jean Renoir werd een van de grootste filmmakers van de 20e eeuw. Hij zei over zijn vader: “Hij leerde mij zien.”

Een kind met een stem
Renoir had als jongen een prachtige zangstem en kreeg een aanbod om professioneel zanger te worden, maar zijn ouders konden de opleiding niet betalen.

Bijna geëxecuteerd
Tijdens de Parijse Commune werd Renoir beschuldigd van spionage. Een bekende revolutionair herkende hem net op tijd en redde zijn leven.

Een record op de veiling
Een kleinere versie van Bal du moulin de la Galette werd in 1990 verkocht voor ruim 78 miljoen dollar – een van de duurste impressionistische werken ooit.

Tegen de stroom in
Ondanks zijn rol als medeoprichter van de impressionistische beweging, stopte Renoir in 1877 met deelname aan hun tentoonstellingen en keerde terug naar de officiële Salon.

De schilder van geluk
Renoir’s werk is een lofzang op het leven zelf. Zelfs zijn laatste schilderijen tonen geen verval, maar de eeuwige warmte van het zonlicht.