Lee Krasner

Lee Krasner
1908–1984

 

Lee Krasner was een pionier van het abstract expressionisme en een van de weinige vrouwen die in het mannelijke New Yorkse kunstcircuit van de jaren veertig en vijftig haar eigen stem wist te laten gelden. Haar werk is krachtig, ritmisch en diep persoonlijk — doordrenkt van emotie, instinct en een scherp gevoel voor compositie.

Ze was niet alleen de partner van Jackson Pollock, maar een kunstenaar die zijn gelijke was: analytisch waar hij impulsief was, bedachtzaam waar hij roekeloos schilderde. Krasner vernieuwde zichzelf voortdurend, weigerde stil te staan en sneed letterlijk haar oude doeken in stukken om iets nieuws te scheppen.

Haar oeuvre, dat zich uitstrekt over vijf decennia, is een verhaal van vasthoudendheid en heruitvinding. Van haar vroege figuratieve studies tot haar explosieve collages en late monumentale schilderijen — Krasner’s werk getuigt van een compromisloze drang naar expressie, onafhankelijkheid en waarheid.

Vroege leven en opleiding

Lee Krasner werd geboren als Lena Krassner in 1908 in Brooklyn, New York. Haar ouders waren Joods-Russische immigranten die uit Odessa naar Amerika waren gekomen. Ze groeide op in een arm maar ambitieus gezin, waar werken en studeren als heilig werden beschouwd.

Op jonge leeftijd toonde ze artistiek talent en besloot ze schilder te worden — een zeldzame ambitie voor een vrouw in die tijd. Ze studeerde aan de Washington Irving High School for Girls, de enige middelbare school in New York met een kunstafdeling, en later aan de Cooper Union. Daarna volgde ze lessen aan de National Academy of Design en de Art Students League, waar ze streng academisch onderwijs kreeg.

Krasner raakte al vroeg beïnvloed door Cézanne en Matisse, en later door de ideeën van de Europese modernisten. Tijdens de Grote Depressie werkte ze in de Federal Art Project, waar ze muurschilderingen ontwierp en contact kreeg met andere kunstenaars uit de avant-garde.

Ontwikkeling en carrière

In 1937 begon Krasner te studeren bij Hans Hofmann, een invloedrijke modernist die haar leerde de spanning tussen vorm, kleur en ruimte te onderzoeken. Hij bewonderde haar werk en zei ooit: “This is so good, you’d never know it was done by a woman” — een opmerking die Krasner zowel amuseerde als ergerde.

In 1942 ontmoette ze Jackson Pollock tijdens een tentoonstelling. Hun band was onmiddellijk en intens. Ze introduceerde hem in de New Yorkse avant-garde en hielp hem aan contacten met galeriehouders, schrijvers en critici. Hoewel hun relatie stormachtig was, stimuleerden ze elkaars creativiteit. In 1945 trouwden ze en verhuisden naar een boerderij in Springs, Long Island, waar ze beiden hun meest iconische werken zouden maken.

Na Pollocks dood in 1956 zette Krasner met hernieuwde kracht haar eigen artistieke pad voort. Haar werk werd groter, vrijer en emotioneler. Ze schilderde rechtstreeks op enorme doeken die ze op de vloer uitrolde, een werkwijze die haar verbond met maar ook onderscheidde van Pollock.

Stijl en Techniek

  • Medium en werkwijze: Krasner werkte met olieverf, houtskool en collage. Ze stond bekend om haar energieke penseelstreken en haar fysieke manier van schilderen.

  • Compositie: Dynamisch en muzikaal — haar schilderijen pulseren van ritme en beweging.

  • Kleurgebruik: Ze combineerde aardetinten met krachtige contrasterende kleuren, vaak met een sterk emotioneel effect.

  • Innovatie: Krasner was niet bang om zichzelf opnieuw uit te vinden. Ze sneed eerdere schilderijen in stukken en gebruikte ze als basismateriaal voor nieuwe collages.

  • Thematiek: Haar werk verkent cycli van vernietiging en wedergeboorte, introspectie en expressie — een visuele metafoor voor persoonlijke transformatie.

 

Vernietigen om te scheppen

Een van Krasner’s meest kenmerkende eigenschappen was haar vermogen om letterlijk haar verleden te vernietigen om verder te groeien. Wanneer ze ontevreden was over een werk, scheurde ze het in stukken, knipte het op of overschilderde het. Deze daad van ontmanteling was geen wanhoop, maar een daad van vernieuwing.

Uit deze creatieve vernietiging ontstonden haar beroemde collages, zoals Night Creatures en Milkweed. Ze geloofde dat elke breuk een mogelijkheid bood om opnieuw te beginnen — een principe dat niet alleen haar kunst, maar ook haar leven kenmerkte.

Privéleven

Het huwelijk tussen Lee Krasner en Jackson Pollock was even legendarisch als complex. Beiden waren sterke persoonlijkheden, en hun relatie balanceerde tussen diepe verbondenheid en destructieve spanning. Krasner was niet alleen zijn partner, maar ook zijn organisator, criticus en emotionele steun — vooral tijdens zijn periodes van alcoholisme.

Ondanks de schaduw van Pollock bleef ze haar eigen identiteit verdedigen. Ze weigerde zich te laten reduceren tot “de vrouw van” en bleef onvermoeibaar werken, ook na zijn dood. In de jaren zestig verhuisde ze naar de bovenverdieping van hun huis in Springs, waar ze haar grootste schilderijen maakte.

Krasner was introspectief, analytisch en perfectionistisch. Ze werkte ’s nachts, bij kunstlicht, omdat ze de schaduwen en contrasten beter kon beheersen. Vrienden beschreven haar als veeleisend maar ook geestig en scherpzinnig — een vrouw die wist wat ze wilde en zich nooit liet wegzetten.

Laatste jaren en dood

In haar latere jaren kreeg Krasner eindelijk de erkenning die ze verdiende. Ze had solotentoonstellingen in New York, Londen en Parijs en werd geëerd met een retrospectief in het Museum of Modern Art — een zeldzaamheid voor vrouwelijke kunstenaars in die tijd.

Tot op hoge leeftijd bleef ze actief, ondanks fysieke klachten. Ze overleed in 1984 in haar huis in Springs, op 75-jarige leeftijd. Na haar dood groeide haar status tot die van een icoon: een kunstenaar die niet in de schaduw stond van anderen, maar zelf het licht vond.

Belangrijkste werken

  • Composition (1939) – Een vroeg modernistisch werk beïnvloed door Hofmann en Matisse.

  • White Squares (1948) – Abstract en ritmisch, met subtiele verwijzingen naar landschap en structuur.

  • The Seasons (1957) – Een monumentaal doek dat leven, groei en transformatie verbeeldt.

  • Polar Stampede (1960) – Een krachtig samenspel van kleur en gebaar.

  • Night Creatures (1965) – Een collage waarin destructie en vernieuwing samenkomen.

  • Mysteries (1972) – Een introspectief werk vol ritme en fluïde beweging.

Interessante feitjes

Krasner als brug tussen generaties

Zij was een van de weinige kunstenaars die direct de overgang van Europese modernisten naar het Amerikaanse abstract expressionisme meemaakte — en hielp die vorm te geven.

Signeren of niet

Een interessant feit over Lee Krasner is dat ze haar schilderijen vaak signeerde met haar initialen, "LK," of helemaal niet, in een poging om de genderbias te vermijden die heerste in de mannelijk gedomineerde kunstwereld van die tijd. Ze hoopte dat mensen haar werk zouden beoordelen zonder aannames te doen over of het "vrouwelijk" was of door een vrouwelijke kunstenaar gemaakt.

Een vrouw die Pollock redde — en overleefde

Toen Pollock in een depressie raakte, regelde Krasner tentoonstellingen, kocht verf, en zorgde voor zijn promotie. Na zijn dood wist ze, ondanks verdriet, haar eigen stem krachtiger dan ooit te laten klinken.

FBI-toezicht

Tijdens de Koude Oorlog startte de FBI een onderzoek naar Krasner. Ze werd ervan verdacht een spion te zijn vanwege haar gemengde culturele achtergrond.

Postume erkenning

Na haar dood in 1984 werd de Lee Krasner Foundation opgericht, die nog altijd kunstenaars wereldwijd ondersteunt — een passend eerbetoon aan haar levenslange strijd voor creatieve vrijheid.

Haar mislukkingen leidden soms tot innovatie.

Na een mislukte solotentoonstelling in 1951, waar ze geen schilderijen verkocht, verscheurde ze alle werken uit frustratie. Later stelde ze de snippers weer samen tot een nieuwe serie befaamde collages, een praktijk die ze haar hele carrière herhaalde.

Vriendschap met Clement Greenberg

De invloedrijke criticus bewonderde haar werk en zag haar als “de meest consistente schilder van het abstract expressionisme.”

Een werkritme van de nacht

Krasner schilderde vaak ’s nachts, luisterend naar jazz of klassieke muziek. Ze zei dat de stilte en duisternis haar beter hielpen om haar innerlijke ritme te vinden.