Turkish Mambo door Frank Stella uit 1967
Minimalisme
Periode: begin jaren 60 - heden
Minimalisme is een stroming die in de jaren 1960 opkwam in de Verenigde Staten, als reactie op de emotionele intensiteit en complexiteit van stromingen zoals abstract expressionisme. Minimalistische kunstenaars streefden naar eenvoud, reductie en objectiviteit. De schilderijen uit deze stroming kenmerken zich door het gebruik van geometrische vormen, een beperkt kleurenschema, en de afwezigheid van emotionele expressie of persoonlijke betrokkenheid. De focus lag op het onderzoeken van de basiselementen van vorm, kleur, lijn en ruimte.
Minimalisme had een grote impact op de kunstwereld en bracht een verschuiving teweeg in de manier waarop kunst werd benaderd. Het leidde tot een focus op de fundamentele elementen van kunst zoals vorm, kleur en materiaal .
Onstaan
Minimalisme ontwikkelde zich in de vroege jaren 1960 als een reactie tegen de subjectieve, expressieve benadering van het abstract expressionisme. Kunstenaars zoals Jackson Pollock en Willem de Kooning hadden in de jaren 1940 en 1950 een emotioneel geladen stijl populair gemaakt, waarbij de persoonlijke expressie en de spontane penseelstreek centraal stonden. Minimalistische kunstenaars verwierpen deze nadruk op persoonlijke expressie en wilden kunst creëren die puur en objectief was, zonder enige vorm van symboliek, verwijzing of diepgang.
Het minimalisme in de schilderkunst vond zijn wortels in eerdere modernistische stromingen zoals De Stijl, Bauhaus en constructivisme, waar ook de nadruk lag op strakke geometrische vormen en reductie. De term "minimalisme" werd in de jaren 1960 algemeen gebruikt om de kunst van deze tijd te beschrijven, hoewel de beweging verder reikte dan alleen schilderkunst en ook architectuur, beeldhouwkunst en design omvatte.
Verschil met de kunststroming Hard edge
Minimalisme en hard-edge schilderkunst lijken op het eerste gezicht veel gemeen te hebben door hun gebruik van geometrische vormen en strakke randen. Ze verschillen in hun conceptuele benadering en in de manier waarop ze kleur en vorm gebruiken. Minimalisme is vaak meer conceptueel en gericht op het reduceren tot de essentie, terwijl hard-edge schilderkunst meer draait om visuele helderheid en contrasten in kleur en vorm.
Kenmerken van Hyperrealisme
Geometrische abstractie
Minimalistische schilderijen bevatten vaak eenvoudige geometrische vormen zoals rechthoeken, vierkanten, cirkels of lijnen. De composities zijn strak en gestructureerd, waarbij symmetrie en herhaling vaak een rol spelen.
Monochrome kleuren
In plaats van een breed palet te gebruiken, kozen minimalistische kunstenaars vaak voor monochrome of beperkt gekleurde schilderijen. Een enkel kleurvlak of enkele kleurvariaties waren genoeg om de kracht van kleur en vorm te onderzoeken.
Herhaling en serialiteit
Minimalistische werken hebben vaak herhaalde patronen of series, waarbij dezelfde vorm steeds opnieuw wordt weergegeven, wat een gevoel van orde en ritme creëer
Night Sea door Agnes Martin uit 1963
Afwezigheid van persoonlijke expressie
Minimalistische schilderijen hebben geen narratief of emotionele lading. De werken zijn objectief en bedoeld om de kijker puur op de fysieke elementen van het schilderij (zoals vorm en kleur) te laten focussen.
Platte oppervlakken en strakke randen
Minimalistische schilderijen zijn vaak vlak en hebben scherpe, duidelijke randen. Er is geen illusie van diepte of perspectief, waardoor de werken tweeledig en direct overkomen.
Een video met verschillende voorbeelden van Minimalistische kunst
Een korte video over Minimalisme
Belangrijke kunstenaars en hun werk
Frank Stella:
Stella is een van de belangrijkste figuren binnen de minimalistische schilderkunst. Hij werd beroemd met zijn reeks werken waarin hij eenvoudige geometrische patronen en monochrome kleurvlakken gebruikte. Zijn werken zijn vaak opgebouwd uit herhaling en symmetrie. Belangrijke werken zijn Die Fahne Hoch! (1959), Black Paintings (1958-1960) en Protractor Series (1967-1971). Stella maakte niet alleen minimalistische kunst maar ook werken die toebehoren aan de hard-egde beweging.
Ellsworth Kelly:
Kelly's werk draait om de interactie tussen vorm en kleur. Zijn schilderijen zijn vaak grote, effen kleurvlakken met simpele geometrische vormen, waarbij hij het effect van kleur en ruimte op de kijker onderzoekt. Belangrijke werken zijn Yellow Piece (1966), Red Blue Green (1963) en Spectrum Colors Arranged by Chance VI (1951). Net als Stella maakte ook Kelly naast minimalistische werken, hard-edge kunst.
Donald Judd:
Hoewel Judd vooral bekend is als beeldhouwer, speelde zijn schilderkunst een belangrijke rol in de ontwikkeling van het minimalisme. Zijn werken richten zich op de relatie tussen ruimte, objecten en de kijker. Hij gebruikte eenvoudige, geometrische vormen en industriële materialen. Belangrijke werken zijn Untitled (1969) en Progressions series (1964).
Agnes Martin:
Martin's schilderijen zijn vaak opgebouwd uit delicate rasters en lijnen, die subtiliteit en stilte oproepen. Haar werken hebben een bijna spirituele kwaliteit, waarbij het repetitieve gebruik van lijnen en zachte kleuren tot meditatieve eenvoud leidt. Belangrijke werken zijn Untitled #5 (1998), The Islands (1979) en Night Sea (1963).
Robert Ryman:
Ryman staat bekend om zijn bijna monochrome witte schilderijen, waarin hij onderzoekt hoe licht, kleur en het schilderoppervlak zich verhouden. Hij experimenteerde met verschillende materialen en technieken, maar bleef trouw aan het idee van reductie en eenvoud. Belangrijke werken zijn Untitled (1961), Ledger (1982) en Twin (1966).