Zelfportret van Rembrandt
Rembrandt
1606-1669
Rembrandt van Rijn wordt beschouwd als een van de grootste schilders en grafische kunstenaars in de Europese kunstgeschiedenis en is een sleutelfiguur in de Nederlandse Gouden Eeuw. Zijn meest bekende werken tonen een diep inzicht in de menselijke conditie, meesterlijk gebruik van licht en schaduw, en een ongeëvenaard vermogen om emoties en karakter vast te leggen.
Rembrandt Harmenszoon van Rijn werd op 15 juli 1606 geboren in Leiden, Nederland, als zoon van Harmen Gerritszoon van Rijn, een molenaar, en Neeltgen Willemsdochter van Zuytbrouck. Hij groeide op in een relatief welvarend gezin en begon zijn opleiding aan de Latijnse school, waarna hij zich inschreef aan de Universiteit van Leiden. Hoewel hij kort aan de universiteit studeerde, besloot Rembrandt al snel zijn passie voor schilderen te volgen.
Op 14-jarige leeftijd ging hij in de leer bij de schilder Jacob van Swanenburgh in Leiden. Later ging hij naar Amsterdam, waar hij een opleiding volgde bij Pieter Lastman, een invloedrijke schilder bekend om zijn historische en Bijbelse taferelen. Lastman introduceerde Rembrandt in de manier waarop verhalen door middel van dramatisch licht en compositie konden worden verteld, een techniek die Rembrandt later zou verfijnen en beroemd maken.
Rembrandt’s Succes in Amsterdam
In 1631 verhuisde Rembrandt naar Amsterdam, het bruisende culturele en economische centrum van Nederland. Hier vestigde hij zich als een van de meest succesvolle portretschilders van zijn tijd. Zijn talent voor het vastleggen van het karakter en de ziel van zijn onderwerpen, samen met zijn verfijnde techniek van licht en schaduw (chiaroscuro), trok de aandacht van rijke burgers en opdrachtgevers.
Een van zijn bekendste werken uit deze tijd is "De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp" (1632), waarin hij een anatomische demonstratie van Dr. Tulp vastlegde. Dit schilderij toonde Rembrandts unieke vermogen om drama en realisme te combineren en bevestigde zijn reputatie als een meester in portretten en groepsscènes.
Huwelijk en Persoonlijk Leven
In 1634 trouwde Rembrandt met Saskia van Uylenburgh, de nicht van een kunsthandelaar met wie hij nauwe banden had. Saskia werd zijn muze en model in veel van zijn schilderijen. Het paar leidde een weelderig leven in Amsterdam, en Rembrandt’s carrière bloeide dankzij zijn succesvolle portretten en historische werken.
Helaas werd hun huwelijk getekend door tragedies. Van hun vier kinderen overleefde alleen hun zoon Titus de kinderjaren. In 1642 overleed Saskia, wat Rembrandt zwaar trof. Deze persoonlijke verliezen, samen met financiële problemen, hadden een grote impact op zijn leven en werk.
De Nachtwacht en Grote Meesterwerken
In 1642 schilderde Rembrandt een van zijn beroemdste werken, "De Nachtwacht". Dit monumentale schilderij, een groepsportret van de schutterij van Amsterdam, toont zijn meesterschap in het creëren van dynamiek, beweging en dramatisch gebruik van licht en schaduw. Hoewel het werk aanvankelijk controversieel was vanwege zijn onconventionele compositie, wordt het nu beschouwd als een van de hoogtepunten van de westerse kunst.
Naast zijn schilderijen creëerde Rembrandt ook talloze etsen en tekeningen, waarin hij zijn technische bekwaamheid en creativiteit verder liet zien. Zijn grafische werk wordt geroemd om zijn detaillering en innovatieve technieken, en het speelt een belangrijke rol in zijn nalatenschap.
Latere Jaren en Verval
In de jaren na het overlijden van Saskia raakte Rembrandt steeds meer in financiële problemen. Ondanks zijn artistieke succes leefde hij boven zijn stand en werd hij in 1656 failliet verklaard. Veel van zijn bezittingen, waaronder zijn uitgebreide kunstcollectie en het huis in Amsterdam, moesten worden verkocht om zijn schulden af te betalen.
Rembrandt bleef echter schilderen en creëerde in zijn latere jaren enkele van zijn meest intense en persoonlijke werken. Zijn portretten, zoals "Zelfportret met twee cirkels", tonen een diepe introspectie en emotionele diepte. De schilderijen uit deze periode, gekenmerkt door een losse, pasteuze techniek en een rijk gebruik van kleur en licht, weerspiegelen zijn rijpheid als kunstenaar.
In deze tijd ontwikkelde Rembrandt ook een relatie met Hendrickje Stoffels, een vrouw die in zijn huishouden werkte en zijn levenspartner werd. Ze kregen samen een dochter, Cornelia.
Dood en Erfenis
Rembrandt stierf op 4 oktober 1669 in Amsterdam, in relatieve armoede, maar zijn artistieke nalatenschap bleef groeien. Zijn diep menselijk begrip, zijn meesterlijk gebruik van licht en schaduw, en zijn technische vaardigheden maakten hem tot een van de grootste kunstenaars aller tijden.
Zijn werk inspireerde generaties van kunstenaars, van de 17e eeuw tot de moderne tijd. Rembrandts portretten, Bijbelse taferelen en zelfportretten laten een ongekend inzicht zien in de menselijke ziel, en zijn beheersing van licht en kleur beïnvloedde de kunstwereld diepgaand.
Zijn beroemdste werken, waaronder "De Nachtwacht", "De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp", en zijn talloze zelfportretten, zijn te vinden in musea over de hele wereld, waaronder het Rijksmuseum in Amsterdam, dat een van de grootste collecties van zijn werken bezit.
Invloed en Nalatenschap
Rembrandt wordt beschouwd als een van de grootste kunstenaars in de westerse kunstgeschiedenis. Zijn vermogen om menselijke emoties en karakter te vangen met een ongeëvenaard gevoel voor detail en licht, heeft hem een tijdloze status verleend. Zijn invloed strekt zich uit tot kunstenaars zoals Van Gogh, Picasso, en Francis Bacon, die allen zijn innovatieve benadering van portretkunst bewonderden en zich door hem lieten inspireren.
Interessante feitjes
Rembrandt's handtekening en naamgebruik
Tot 1633 gebruikte Rembrandt variaties van zijn initialen, zoals "R", "RH", of "RHL" (Rembrant Harmenszoon en Leiden) als handtekening. In 1632 begon hij enkel zijn voornaam te gebruiken, en in 1633 voegde hij zonder bekende reden een "d" toe, waarna hij zijn werk altijd ondertekende met "Rembrandt". Door zijn voornaam te gebruiken, zette hij zich in de traditie van beroemde Italiaanse kunstenaars zoals Michelangelo, Titiaan en Rafaël, die ook bekend waren onder hun voornaam.
Rembrandt had een groot atelier en veel assistenten
In tegenstelling tot het beeld van de eenzame kunstenaar, had Rembrandt een levendig atelier met veel assistenten en leerlingen. Hij maakte de eerste schetsen en composities voor zijn schilderijen, maar liet veel van het uitvoerende werk over aan zijn medewerkers. Dit hielp hem om meer opdrachten te vervullen, maar leidde tot kritiek dat zijn latere werken minder emotionele diepgang hadden dan zijn eerdere schilderijen.
Rembrandt reisde nooit buiten Nederland
Hoewel het in zijn tijd gebruikelijk was voor kunstenaars om naar Italië te reizen voor inspiratie, bleef Rembrandt altijd in Nederland (toen de Nederlandse Republiek). Zijn reputatie verspreidde zich echter door heel Europa dankzij zijn prenten. Volgens zijn biograaf Arnold Houbraken, wilde Rembrandt zich niet conformeren aan de regels van anderen, wat zijn unieke artistieke visie versterkte.
Rembrandt schilderde meer zelfportretten dan enig andere kunstenaar voor hem
Rembrandt creëerde ongeveer 80 zelfportretten, goed voor een tiende van zijn totale werk. Deze schilderijen tonen zijn veranderende uiterlijk en emoties door de jaren heen. Hoewel de portretten intiem en persoonlijk lijken, worden ze ook gezien als werken die bedoeld waren voor verkoop, eerder dan om bewaard te blijven voor de toekomst.
Rembrandt is nooit hertrouwd
Rembrandt was getrouwd met Saskia van Uylenburgh. Zij kwam uit een welvarende milieu en bracht veel geld mee in het huwelijk. Zij overleed 1642 en had in haar testament oplaten nemen dat Rembrandt alleen aanspraak mocht maken op de nalatenschap als hij nooit hertrouwde. Een nieuw huwelijk met Hendrickje Stoffels zou beteken dat hij deze inkomsten verloor. Zij leefden daarom samen, wat in die tijd ongebruikelijk was en leidde tot kritiek vanuit de kerk, maar ze kozen ervoor hun relatie toch voort te zetten. Zij kregen samen een dochter Cornelia genaamd.
Er is een nieuwe 'Rembrandt' gemaakt met technologie
In 2016 creëerden ING en Microsoft een 3D-geprint schilderij genaamd The Next Rembrandt, dat tot in detail de stijl van Rembrandt nabootste. Door machine-learning-algoritmen te gebruiken, werden kenmerken zoals kleur, vorm en textuur geanalyseerd om een nieuw kunstwerk te maken dat sterk leek op een authentiek schilderij van Rembrandt.