Andy Warhol in 1980
Andy Warhol
1928 - 1987
Andy Warhol werd geboren als Andrew Warhola op 6 augustus 1928 in Pittsburgh, Pennsylvania, Verenigde Staten. Hij was de jongste van drie zonen van Ondrej en Julia Warhola, twee Slowaakse immigranten die naar Amerika waren gekomen in de hoop een beter leven op te bouwen. Zijn vader, een bouwvakker, en zijn moeder, een kunstzinnige vrouw die ambachtelijke werken maakte, voedden Andy op in een gelovig Byzantijns-Katholiek gezin. Warhol was trots op zijn Slowaakse achtergrond en onderhield zijn hele leven een hechte band met zijn familie, vooral met zijn moeder Julia, die hem later kwam vergezellen toen hij zich in New York vestigde.
In zijn jeugd werd Warhol getroffen door de ziekte chorea van Sydenham, ook wel "dansende" chorea genoemd, een neurologische aandoening die bewegingen en motorische controle aantast. De ziekte hield hem regelmatig thuis, waardoor hij veel tijd in bed doorbracht. Gedurende deze periode ontwikkelde hij een fascinatie voor tekenen en kunst, waarbij hij uren besteedde aan het tekenen van beelden uit tijdschriften en het luisteren naar radio-uitzendingen. Deze vroege isolatie had een diepgaande invloed op zijn artistieke en persoonlijke leven, waarbij hij later aangaf dat deze tijd hem hielp een unieke manier van kijken en observeren te ontwikkelen.
Studie en Vroege Carrière
Warhol studeerde commerciële kunst aan het Carnegie Institute of Technology (nu Carnegie Mellon University) in Pittsburgh, waar hij in 1949 afstudeerde. Kort na zijn afstuderen verhuisde hij naar New York City, waar hij begon te werken als commercieel kunstenaar. Warhol maakte naam als illustratiekunstenaar voor tijdschriften als Vogue en Harper’s Bazaar en als ontwerper van reclamecampagnes voor bedrijven zoals RCA Records. Zijn werk in deze periode werd gekenmerkt door een speelse en kleurrijke stijl, vaak met sierlijke lijnen en onverwachte details.
Warhol's illustraties maakten hem al snel populair in de commerciële kunstwereld, en hij ontving verschillende prijzen voor zijn werk. Zijn succes gaf hem het vertrouwen en de financiële vrijheid om zijn eigen artistieke stijl verder te ontwikkelen en nieuwe technieken te verkennen.
Ontwikkeling van zijn Kunst en Stijl
Begin jaren '60 begon Warhol te experimenteren met nieuwe technieken en onderwerpen, en hij raakte gefascineerd door de wereld van consumentencultuur en beroemdheid. In 1962 creëerde hij zijn iconische werken met als onderwerp alledaagse producten zoals Campbell's soepblikken, Coca-Cola-flessen en Brillo-dozen. Dit was het begin van zijn beroemde Pop Art-stijl, een beweging die zich richtte op het verheffen van populaire cultuur tot kunst. Warhol gebruikte zeefdrukken, een techniek waarbij hij meerdere afdrukken kon maken van hetzelfde beeld. Dit gaf zijn werk een herhalend en "geproduceerd" effect, dat perfect aansloot bij zijn thema’s van massaconsumptie en beroemdheid.
Een andere belangrijke reeks uit die periode waren zijn portretten van beroemdheden, waaronder Marilyn Monroe, Elvis Presley en Elizabeth Taylor. Warhol maakte gebruik van heldere, felle kleuren en herhaalde patronen, waarmee hij een onpersoonlijk, bijna mechanisch beeld van deze beroemdheden creëerde. Dit paste bij zijn visie dat beroemdheden producten waren geworden, net als de commerciële goederen die hij afschilderde.
Relaties en Sociale Kringen
Warhol's sociale leven was net zo fascinerend als zijn kunst. Hij verkeerde in de kringen van de New Yorkse elite en had contacten met enkele van de meest invloedrijke figuren uit de muziek-, film- en kunstwereld, zoals Mick Jagger, Lou Reed, en Salvador Dalí. Warhol opende zijn iconische studio, The Factory, waar hij artiesten, muzikanten en intellectuelen uitnodigde om samen te werken en nieuwe ideeën te verkennen. The Factory werd een centrum van creatieve energie, maar ook van losbandigheid en experimenten, zowel op artistiek als persoonlijk vlak.
Warhol en Zijn Persoonlijk Leven
Warhol werd vaak beschouwd als aseksueel, een observator van de extravagante wereld in The Factory en van de erotiek in zijn films, zonder er zelf aan deel te nemen. Deze opvatting is echter onjuist; acteur John Giorno onthulde dat hij en Warhol geliefden waren, en Warhol had een twaalfjarige relatie met decorontwerper Jed Johnson. Zoals schrijver Wayne Koestenbaum opmerkte: "Hoe homoseksueel was Warhol? Zo homo als maar kan.” Voor Warhol was alles seksueel beladen: beweging, stilte, kijken en bekeken worden, en zelfs tijd droegen volgens hem een seksuele lading.
Bijzondere Gebeurtenissen en Invloedrijke Werken
In 1968 vond een dramatisch incident plaats toen feministisch auteur Valerie Solanas Warhol neerschoot in zijn studio. Warhol overleefde de aanslag, maar bleef de rest van zijn leven gezondheidsproblemen houden als gevolg van de verwondingen. Dit incident versterkte zijn obsessie met dood en vergankelijkheid, een thema dat in veel van zijn latere werken terugkeert, zoals in zijn serie over elektrische stoelen en zijn herhaling van het beeld van een doodskop.
Een van zijn meest invloedrijke werken uit zijn latere jaren is Oxidation Painting, waarbij hij verf en menselijke urine gebruikte om een uniek chemisch proces te creëren dat organische patronen op het doek achterliet. Dit werk wordt gezien als een verdere uitdaging van de traditionele kunstmethoden en concepten.
Zijn Erfenis en Invloed op de Kunst
Andy Warhol bleef actief tot zijn dood in 1987, toen hij overleed aan complicaties na een galblaasoperatie. Warhol's invloed op de kunstwereld blijft immens; hij wordt beschouwd als de belangrijkste figuur binnen de Pop Art-beweging en een van de meest invloedrijke kunstenaars van de 20e eeuw. Zijn ideeën over massaproductie, beroemdheid en consumentencultuur bleven een centrale rol spelen in de hedendaagse kunst en zijn nog steeds zichtbaar in de manier waarop we de relatie tussen kunst en commercie benaderen.
Warhol's werk en stijl blijven andere kunstenaars inspireren. Zijn invloed is te zien in moderne kunstvormen, zoals street art, waar alledaagse beelden en iconen opnieuw worden gebruikt en opnieuw worden geïnterpreteerd. Ook zijn unieke kijk op beroemdheid en media, waarin hij beroemdheden neerzette als een soort “producten,” blijft een belangrijk thema in de hedendaagse kunst.
Interessante feitjes
Warhols Religieuze Leven
Hoewel zijn kunstwerken als The Annunciation en Saint Apollonia misschien speels lijken in hun gebruik van religieuze thema's, was Warhol oprecht in zijn geloof. Hij ging vaak naar een kerk aan Lexington Avenue en vond steun in de katholieke rituelen en symbolen. In zijn huis hing in elke kamer een kruisbeeld, wat zijn sterke band met zijn geloof weerspiegelde en zijn hechte relatie met zijn moeder benadrukte. Warhol woonde bij haar tot bijna aan haar overlijden, zelfs toen hij de middelen had om een eigen huis te kopen. De vroege dood van zijn vader had ook een diepe invloed op hem; een van zijn eerste schilderijen, Living Room, beeldt de kamer uit waar het lichaam van zijn vader drie dagen lang opgebaard lag. Deze thema's van dood en religie bleven een rol spelen in zijn latere werk.
Experimentele Films
Warhol was een pionier in de experimentele filmwereld en maakte honderden films in The Factory, waarvan Sleep en Empire het meest bekend zijn. Zijn films waren vaak lang, statisch en bevatten minimale actie, wat bijdroeg aan zijn unieke, soms controversiële stijl.
Warhols Politieke Engagement
Hoewel Warhol vaak optrad als een raadselachtige figuur die korte antwoorden gaf en soms zelfs dubbelgangers stuurde om lezingen te houden, gebruikte hij zijn kunst om maatschappelijke standpunten uit te dragen. Naast zijn innovaties in schildertechnieken en zijn weergave van tegenculturen, maakte hij ook expliciet politieke werken zoals Race Riots, waarin hij het geweld tegen burgerrechtenactivisten veroordeelde, en Vote McGovern, een schilderij waarin hij Nixon op een onaangename manier afbeeldde om diens beleid te bekritiseren. Volgens geruchten was de president zo verontwaardigd over het werk dat hij de IRS opdracht gaf om Warhol jarenlang te controleren.
Zijn Passie voor Koektrommels
Als een ware liefhebber van kitsch had Warhol een uitgebreide verzameling koektrommels. Deze verzameling bracht na zijn dood in 1988 op een veiling bij Sotheby’s maar liefst £250.000 op, een passend eerbetoon aan Warhols liefde voor alledaagse, maar unieke voorwerpen.
Warhol’s “Fifteen Minutes of Fame”
Warhol introduceerde de uitdrukking "In the future, everyone will be world-famous for 15 minutes," waarmee hij verwees naar de vluchtigheid van roem in de moderne wereld. Dit idee is nog steeds actueel in het tijdperk van sociale media.
Zijn Band, The Velvet Underground
Warhol was nauw betrokken bij de opkomst van de alternatieve rockband The Velvet Underground, waarbij hij als manager fungeerde en zelfs hun albumomslagen ontwierp. Hij introduceerde zangeres Nico aan de band, wat leidde tot hun eerste grote doorbraak.
Warhols Controversiële Campbell's Soup Tentoonstelling
Toen Irving Blum voor het eerst een tentoonstelling organiseerde met Warhols Campbell's soepblikken in de Ferus Gallery, geplaatst alsof ze in een supermarkt stonden, was niet iedereen daar enthousiast over. Een kunstcriticus beschreef Warhol als “een zwakke dwaas of een gewetenloze bedrieger," en de schilder Willem de Kooning noemde hem spottend “een moordenaar van schoonheid." Een concurrent van de galerie besloot zelfs een parodie te organiseren, waarbij hij echte Campbell's soepblikken te koop aanbood voor slechts 33 cent per twee, een schril contrast met Warhols schilderijen die $100 per stuk kostten. Hoewel Warhols eerste solotentoonstelling aanvankelijk werd beschouwd als een mislukking, trok zijn werk al snel brede aandacht en werd hij een onderwerp van gesprek als het mysterieuze talent achter de Pop Art-beweging.
Zijn Iconische Pruik
Warhols pruik was niet alleen een kenmerkende look, maar ook een manier om zijn onzekerheden te verbergen. Hij leed aan haaruitval, wat versterkt werd door psychische problemen, en de pruik hielp hem zijn onzekerheden te maskeren. Tegelijkertijd creëerde hij hiermee een publiek personage dat net zo herkenbaar was als de beroemdheden die hij afbeeldde. Zijn pruik werd echter niet altijd gewaardeerd; sommigen vonden dat het hem een vreemde, "griezelige" uitstraling gaf. In 2006 werd een zilveren pruik van Warhol geveild door zijn neef, waar het meer dan $10.000 opbracht.