Campbell's Soup Cans door Andy Warhol uit 1962
Pop Art
Periode: 1950-heden
Pop Art is een kunststroming met als belangrijkste kenmerk het gebruik van beelden en iconografie uit de populaire cultuur en de consumptiemaatschappij. Pop Art richtte zich op het massamediatijdperk, waarbij kunstenaars alledaagse objecten, reclame, stripfiguren en beroemdheden uitbeeldden, vaak in heldere, opvallende kleuren. De stroming was een reactie op de abstracte kunst en het intellectualisme van stromingen zoals het abstract expressionisme, en probeerde kunst dichter bij de alledaagse ervaring van de mensen te brengen.
Pop Art ontstond iets eerder in het Verenigd Koninkrijk dan in de Verenigde Staten. Hoewel beide stromingen deel uitmaakten van de bredere Pop Art beweging en gebruikmaakten van beelden uit de consumptiemaatschappij, hadden ze verschillende achtergronden en filosofieën.
Pop Art markeerde een verschuiving van kunst die alleen de elite aanspreekt naar kunst die beelden uit het dagelijks leven van gewone mensen verwerkt, zoals advertenties, stripverhalen, en productverpakkingen.
Invloed en nalatenschap
Pop Art had een diepgaande invloed op de ontwikkeling van de moderne en hedendaagse kunst. Het maakte de weg vrij voor latere stromingen zoals postmodernisme en conceptuele kunst, die de grenzen tussen kunst, commercie en populaire cultuur verder zouden verkennen. Het inspireerde ook de manier waarop kunstenaars nadenken over de rol van beeldvorming en media in de samenleving. Tegenwoordig blijft Pop Art iconisch vanwege zijn vermogen om beelden van de consumentencultuur te verheffen tot de status van kunst.De beweging maakte kunst toegankelijker voor het grote publiek.
Verschil Pop Art in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten
Britse Pop Art
Britse Pop Art ontstond eerder dan de Amerikaanse variant, in een context van wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Britse kunstenaars, zoals de leden van de Independent Group*, bekeken de Amerikaanse consumptiecultuur vaak van een afstand, met een ironische of kritische blik. Hun werk onderzocht de invloed van deze cultuur op de Britse samenleving, vaak met behulp van collagetechnieken en een conceptuele benadering.
*De Independent Group (IG) was een informele groep kunstenaars, architecten, schrijvers en critici die in de vroege jaren 1950 in Londen samenkwam en wordt beschouwd als een van de belangrijkste voorlopers van de Pop Art-beweging. De leden van de Independent Group waren gefascineerd door de invloed van technologie, massaproductie en consumptiecultuur op het dagelijks leven, en ze verkenden hoe populaire cultuur een legitiem onderwerp voor kunst kon zijn. Ze zagen in Amerikaanse reclame, stripboeken, sciencefiction en films nieuwe vormen van visuele expressie, die ze wilden verkennen en theoretiseren.
Amerikaanse Pop Art
In tegenstelling tot de dominante kunststromingen van die tijd, zoals het modernisme en abstract expressionisme, waren ze geïnteresseerd in het gebruik van beelden uit de alledaagse cultuur, zoals reclame en televisie. Ze wilden de kloof tussen "hoge" kunst en "lage" populaire cultuur overbruggen. Hun theoretische discussies en tentoonstellingen, waaronder de invloedrijke tentoonstelling This Is Tomorrow in 1956, worden gezien als belangrijke momenten in de ontwikkeling van Pop Art.
In de Verenigde Staten ontstond Pop Art later, midden in een welvarende consumptiemaatschappij. Kunstenaars zoals Andy Warhol en Roy Lichtenstein namen de commerciële cultuur direct over in hun werk en vierden deze eerder dan dat ze er kritiek op hadden. Ze gebruikten industriële technieken zoals zeefdruk en hun stijl was grafisch en helder. In tegenstelling tot de Britse Pop Art, was de Amerikaanse benadering vaak neutraler en directer, zonder de afstandelijke of theoretische benadering van de Britten.
Kenmerken van Pop Art
Commerciële beelden
Kunstenaars haalden inspiratie uit massamedia, stripboeken, advertenties en consumptiegoederen. Voorwerpen als Campbell's soepblikken, Coca-Cola-flesjes en stripfiguren werden vaak afgebeeld.
Heldere kleuren en grafische stijl
Veel Pop Art werken zijn fel van kleur, met eenvoudige lijnen en weinig schaduw, wat doet denken aan commerciële druktechnieken zoals die in tijdschriften en stripboeken.
Herhaling en serieproductie
Kunstenaars als Andy Warhol gebruikten vaak herhaling van beelden om de massaproductie van consumptiegoederen te weerspiegelen. Zijn beroemde werk met soepblikken is hier een goed voorbeeld van.
Alledaagse objecten als kunst
Pop Art maakte alledaagse objecten tot onderwerp van kunstwerken, waarbij de grens tussen hoge kunst en populaire cultuur werd vervaagd.
Werken van Andy Warhol
Ironie en kritiek
Hoewel Pop Art vaak wordt gezien als een viering van de consumentencultuur, bevat het ook een subtiele kritiek op de oppervlakkigheid en massaproductie van die cultuur.
Peter Blake - een korte video over zijn werk
Werken van Roy Lichtenstein
Belangrijke Britse Pop Art kunstenaars:
Richard Hamilton:
Wordt beschouwd als een van de pioniers van de Pop Art beweging. Zijn werk combineert beelden uit advertenties, tijdschriften en populaire cultuur.
Eduardo Paolozzi:
Een andere belangrijke figuur in de Britse Pop Art beweging, bekend om zijn collages die beelden van technologie en populaire cultuur combineerden.
Peter Blake:
Beroemd om zijn schilderijen en collages van beroemdheden en alledaagse objecten, zoals het iconische albumontwerp voor Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band van The Beatles.
Belangrijke Amerikaanse Pop Art kunstenaars:
Andy Warhol:
De meest iconische figuur van de Amerikaanse Pop Art beweging, bekend om zijn seriële werken en beelden van beroemdheden en consumptiegoederen.
Roy Lichtenstein:
Beroemd om zijn stripachtige schilderijen en gebruik van Ben-Day dots, die verwijzen naar de grafische stijl van commerciële kunst.
James Rosenquist:
Bekend om zijn grootschalige werken die fragmenten van reclamebeelden en populaire cultuur combineerden.